Sipas një njoftimi të Bashkimit Evropian, kjo zgjidhje e qëndrueshme po ndihmon në uljen e emetimeve, uljen e kostove dhe mbështetjen e fermerëve vendas.

“300 ton mbetje të gjelbra në vit, të cilat më parë digjeshin duke emetuar CO2 ose dërgoheshin në një incenerator, tani kompostohen në Cërrik, pranë Elbasanit. Kjo nismë i siguron qytetit jo vetëm një mjedis më të pastër, duke ulur ndikimin e tij në mjedis dhe duke rritur mundësitë e të ardhurave, por gjithashtu i ndihmon fermerët të kultivojnë bimë, pasi mbetjet shndërrohen në pleh”, thuhet në njoftim.

Qendra e Kompostimit dhe Riciklimit në Bashkinë e Cërrikut ndodhet midis fushave të gjelbra në periferi të qytetit, aty ku dikur ishte zona e mbledhjes së mbeturinave. E ndërtuar si pjesë e projektit të BE-së për Ekonominë Qarkulluese dhe Qytetet e Jetueshme, ajo gjithashtu parandalon dekompozimin e materialeve organike që përndryshe do të prodhonin metan, një gaz 20 herë më i dëmshëm se CO2.

“Dy herë në javë, një kamion i vogël mbledh mbeturina të gjelbra: degë, krasitje kopshtesh, mbeturina serrash dhe degë sezonale të krasitura nga familjet, së bashku me bimësi të ulët dhe bar. Gjatë pranverës dhe vjeshtës, sasia e mbeturinave të mbledhura luhatet për shkak të aktivitetit sezonal. Si një zonë tipike bujqësore, shumica e mbeturinave të Cërrikut janë mbeturina organike dhe të gjelbra. Një ekip prej pesë punonjësish të trajnuar në qendër mbikëqyr disa teste laboratorike mbi produktin përfundimtar, duke konfirmuar se është material i sigurt dhe me cilësi të lartë për t’u përdorur si pleh”, cilësohet në njoftimit

Sipas njoftimit të BE-së, procesi i kompostimit përfshin disa faza, që nga mbledhja dhe ruajtja e materialit organik deri në fazën përfundimtare të dekompozimit.

“Fillimisht, mbeturinat copëtohen, duke i reduktuar degët në material pothuajse të bluar. Pastaj mbulohen dhe kthehen disa herë gjatë një periudhe prej 5-7 muajsh, lagen rregullisht me ujë dhe monitorohen për temperaturën – e cila duhet të arrijë 65°C për të eliminuar çdo farë të pranishme dhe për të siguruar që materiali të jetë sa më steril që të jetë e mundur. Së fundmi, materiali sitet dhe përzierja u shitet fermerëve si pleh, duke ulur nevojën e tyre për të blerë alternativa artificiale”, thuhet në njoftim.

“Ne përpunojmë vetëm një pjesë të mbeturinave të Cërrikut, por fillimisht nuk e kuptuam se sa mbeturina të gjelbra kishim në të vërtetë. Tani, qytetarët janë më të vetëdijshëm – ata nuk i djegin më mbeturinat e gjelbra ose nuk i hedhin në kontejnerë mbeturinash. Ata i lënë pranë kazanëve të plehrave që ne t’i mbledhim. Në këtë mënyrë, ne përfitojmë disa herë nga ky material. Së pari, duke mos e djegur, shmangim krijimin e ndotjes. Pastaj, kursejmë kostot e dërgimit të tij në incenerator. Dhe së fundmi, ne e kompostojmë dhe e shesim. Kur llogarisim të ardhurat direkte dhe indirekte, shohim se mbulojmë kostot operative të qendrës, duke përfshirë pagat e stafit dhe mirëmbajtjen, si dhe duke krijuar një qytet më të pastër”, shpjegon Enea Tacja, Drejtor i Agjencisë së Shërbimeve Publike në Bashkinë Cërrik, duke përshkruar se si kjo nismë është financiarisht e vetëmjaftueshme.

Qendra e kompostimit pritet të pajiset me një makineri të re copëtuese me kapacitet prej 30-50 tonësh në orë dhe me një kamion më të madh, vetëngarkues e vetëshkarkues, të pajisur me vinç — duke i mundësuar asaj të zgjerojë mbulimin në një zonë më të madhe të Cërrikut. Objekti është gjithashtu i aftë të kompostojë mbetjet ushqimore, megjithëse mbledhja e tyre ka rezultuar e vështirë për shkak të mungesës së ndarjes së mbetjeve në burim.

Nga kopshtaria e qëndrueshme mesopotamiane e regjistruar në pllaka argjile deri te metoda Bokashi e Japonisë, nga kompostimi grek, romak dhe egjiptian me gropa deri te sistemi Hügelkultur i Gjermanisë, dhe deri te praktikat moderne, njerëzimi ka kërkuar prej kohësh mënyra për t’i bërë qytetet më të jetueshme, duke i trajtuar mbeturinat në mënyrë të përgjegjshme. Kompostimi zvogëlon nevojën për plehra kimike, rrit mbajtjen e lagështisë së tokës, parandalon erozionin e tokës, mbështet rritjen e bimëve, zvogëlon shkallën e vdekshmërisë së bimëve, kursen para, parandalon formimin e gazrave serrë, zbut ndryshimet klimatike, përmirëson cilësinë e ujit dhe, në përgjithësi, ofron përfitime ekonomike, mjedisore dhe sociale që përmirësojnë cilësinë e jetës sonë.

Projekti i BE-së për Ekonominë Qarkulluese dhe Qytetet e Jetueshme bashkëfinancohet nga Bashkimi Evropian (BE) dhe Ministria Federale Gjermane për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim (BMZ), dhe zbatohet nga GIZ Albania në bashkëpunim me Ministrinë e Turizmit dhe Mjedisit (MTM). Projekti mbështet tranzicionin e Shqipërisë drejt një ekonomie qarkulluese dhe fuqizon bashkitë për të ndërtuar qytete të qëndrueshme të së ardhmes. Ai kontribuon për përmirësimin e shëndetit publik, krijimin e vendeve të gjelbra të punës dhe efikasitet më të mirë të energjisë.

Projekti përqendrohet në nxitjen e bashkëpunimit midis palëve të interesuara, duke çuar në shërbime më efikase të menaxhimit të mbetjeve, me një theks të veçantë te menaxhimi i të dhënave dhe krijimi i treguesve kyç të performancës. Këto masa ndihmojnë për përcaktimin e objektivave të qarta, ndjekjen e progresit dhe sigurimin e llogaridhënies. Zhvillimi i kapaciteteve dhe trajnimi për autoritetet e menaxhimit të mbetjeve në të gjitha nivelet është gjithashtu një element qendror që mundëson zbatimin efektiv të nismave të ekonomisë qarkulluese.

Qendra e kompostimit e mbështetur nga BE në Cërrik

1 nga 4

/a.f/